Artikelen
Een PLL Gestuurde AM Microzender (Versie 2.0)
door Otto Tuil
Waarschuwing:
Dit artikel beschrijft een nieuwe versie van het PLL zendertje. Deze versie heeft een geïntegreerde netvoeding.
Voor het werken met netspanningen wordt geacht dat u op de hoogte bent van de veiligheidsvoorschriften voor
netgevoede schakelingen. Eén en ander kunt u bijvoorbeeld vinden op de website van
Elektuur.
Hebt u weinig ervaring met het bouwen van schakelingen die direct op het net zijn aangesloten, dan raad ik ten
sterkste aan om de versie met externe adapter te bouwen,
of om deze schakeling om de bouwen naar een externe netadapter. Het bouwen van deze schakeling is enkel voorbehouden
aan ervaren elektrotechnici.
De schrijver wenst dan ook niet aansprakelijk gesteld te worden voor schade veroorzaakt door ondeskundig handelen
bij zowel het bouwen van de schakeling alsmede bij het inbouwen in een behuizing!
Inleiding:
Regelmatig komen er vragen over de mogelijkheid om FM uitzendingen om te zetten naar de middengolf,
zodat de uitzendingen beluisterd kunnen worden op een oude buizenradio waar nog geen FM op zit. Ook het omzetten
van andere geluidsdragers (CD, DVD, LP, Compactcassettes, MP3 speler) naar de middengolf is vaak gewenst. Er zijn
op het internet voldoende mogelijkheden te vinden, maar doorgaans gaat het om grote vermogens, en komen we al snel
in het piratencircuit terecht. Dat is uiteraard niet gewenst: ten eerste omdat de reikwijdte maar enkele (tientallen)
meters hoeft te zijn, en ten tweede willen we niet als piraat gaan opereren waardoor we storingen kunnen veroorzaken
en bovendien een flinke boete riskeren.
Enkele jaren geleden heb ik daarvoor een klein zendertje ontworpen voor dit doel. Het nadeel van deze schakeling was echter dat er een spoel gemaakt moest worden. Hierbij was het van belang dat het juiste kernmateriaal en het aantal wikkelingen bij elkaar pasten. In de praktijk kwam dat er op neer dat een zelfinductiemeter (L-meter) onontbeerlijk was. Nabouwen was daarom voor velen een lastige aangelegenheid. Om dit probleem te elimineren heb ik een andere schakeling ontworpen die vrijwel geheel digitaal is opgebouwd rond een PLL (Phase Locked Loop). De voordelen zijn:
- Eenvoudig na te bouwen
- Eenvoudig in bediening
- Zeer stabiel (kristalgestuurd)
- Frequenties exact op de officiële kanalen (531 - 1602 kHz in stappen van 9 kHz)
- Laag stroomverbruik: ca. 27 mA bij 15 Volt (afhankelijk van frequentie, antennelengte, en afregeling)
De schakeling:
In figuur 1 is het schema van de PLL-oscillator en modulator weergegeven. De PLL-oscillator is gebouwd rond IC's U2, U3 en U4. U2 (CD4060B) is een binaire deler met ingebouwde oscillator. Door de deler word de kristalfrequentie afgedeeld tot 9 kHz. Er kunnen twee types kristallen worden gebruikt: 4608 of 9216 kHz (al naar gelang de verkrijgbaarheid). Via een draadbrug op jumper JP1 word de 9 kHz uitgang van de deler verbonden met U3 (CD4046B). U3 is de eigenlijke PLL. Dit IC bevat een VCO (Voltage Controlled Oscillator) en een aantal fase-detectoren. De VCO is met behulp van C3 en R10 zo ingesteld dat de frequentie bij de halve voedingsspanning op pin VCIN ongeveer 1 MHz is. De uitgang van de VCO wordt toegevoerd aan de programmeerbare deler U4 (CD40103B). Met behulp van jumperblok JP3 is het deeltal van deze deler ingesteld op een instelling die overeenkomt met de gewenste frequentie. De uitgang van deze deler wordt dan weer teruggevoerd aan de PLL. Uiteraard zal deze gedeelde frequentie (Ffeed) aanvankelijk ongelijk zijn aan 9 kHz. De fasedetector zal daarom (via het loopfilter R7, R9, C4 en C7) de VCO frequentie net zolang "bijregelen" totdat Ffeed ook 9 kHz is. De uitgang van de VCO (Fosc) heeft dan de gewenste frequentie bereikt.
De opgewekte "draaggolf" moet nu nog in amplitude gemoduleerd worden. Daarvoor heb ik een wat afwijkende modulator gemaakt. Omdat de uitgang van de PLL een digitaal signaal is, kan daarvoor ook een digitale schakeling worden gebuikt. Allereerst wordt het binnenkomende audiosignaal (stereo wordt met R24 en R25 omgezet in mono) versterkt met U5B (LM358). Met potmeter R27 wordt de mate van versterking ingesteld. (Nabouwers moeten opletten, dat bij gebruik van een andere OP-amp, dat die wel geschikt is voor uitgangsspanning tot bijna nul. Anders is de modulatiediepte minder groot). Via de analoge schakelaar U1 (CD4053B) wordt nu het versterkte audiosignaal met de PLL frequentie in "mootjes gehakt". Het resultaat op de uitgang van U1 is een blokgolf met amplitude gelijk aan de amplitude van het audiosignaal. Met andere woorden: we hebben een AM gemoduleerde blokgolf gemaakt. Via C16 wordt dit signaal via een aanpassingsfilter naar J3 gevoerd. Op J3 kan dan een draadantenne van 2 à 3 meter worden aangesloten. Met een goed afgeregelde aanpassing is er met een draadantenne van 3 meter een bereik van 50 meter of meer te realiseren. Door die draadantenne redelijk in de buurt van de radio te hangen zal de radio het signaal als een normale radiozender ontvangen.
Zoals gezegd is het bereik slechts enkele tientallen meters, zodat de kans op storingen erg klein is. Wilt u zeker zijn van uw zaak (of voor de puristen die helemaal niets in de lucht willen zetten) dan kan ook een kunstantenne worden aangesloten.
Rond U5A is een overmodulatiedetector gebouwd. Zodra de audiospanning onder de diodespanning (ca 0,7 volt) komt, zal LED D2 oplichten. Dit is een indicatie dat de modulatiediepte de 100% nadert. Als de modulatiediepte verder toe neemt, zal vervorming optreden. Voor buizenradio's is echter een veel geringere diepte voldoende, dus is het raadzaam om de diepte zo in te stellen dat D2 (vrijwel) nooit op licht.
Tenslotte is rond T1, D3, en IC5 een kleine lineaire netvoeding opgebouwd. Deze levert een schone gestabiliseerde 15 Volt.
Figuur 1: Oscillator, modulator, en voeding.
Stuklijst:
Hieronder vindt u de stuklijst van de oscillator. Als extra heb ik een aantal bestelnummers van Conrad toegevoegd om zo een indicatie van de prijs te krijgen (stand: website december 2010. Let wel op dat deze bestelnummers achteraf zijn opgezocht. Controleer daarom zelf altijd of het onderdeel klopt met de omschrijving). Uiteraard kunt u de componenten ook gewoon bij uw favoriete elektronicazaak halen.
Aant. |
Referentie |
Waarde |
Type |
Conrad Nr. |
Prijs p/s |
Prijs |
2 |
C1,C20 |
100µF |
Elco 25V; 0.2" pitch |
468290 |
€ 0.43 |
€ 0.86 |
2 |
C2,C13 |
10µF |
Elco 25V; 0.2" pitch |
468231 |
€ 0.21 |
€ 0.42 |
1 |
C3 |
100pF |
Keramisch; 0.1" pitch |
457248 |
€ 0.13 |
€ 0.13 |
1 |
C4 |
100nF |
MKS2 100V; 0.2" pitch |
459893 |
€ 0.14 |
€ 0.14 |
1 |
C5 |
47pF |
Keramisch; 0.1" pitch |
457205 |
€ 0.13 |
€ 0.13 |
2 |
C6,C29(1) |
27pF |
Keramisch; 0.1" pitch |
457175 |
€ 0.13 |
€ 0.26 |
1 |
C7 |
470nF |
MKS2 100V; 0.2" pitch |
459945 |
€ 0.24 |
€ 0.24 |
7 |
C8,C9,C10,C11, |
100nF |
Keramisch multilayer; 0.2" pitch |
453358 |
€ 0.23 |
€ 1.61 |
1 |
C14 |
2,2nF |
Keramisch; 0.2" pitch |
451827 |
€ 0.19 |
€ 0.19 |
2 |
C15,C24 |
470pF |
Keramisch; 0.2" pitch |
451789 |
€ 0.19 |
€ 0.38 |
1 |
C16 |
10nF |
MKS2 100V; 0.2" pitch |
459843 |
€ 0.11 |
€ 0.11 |
1 |
C17 |
120pF |
Trimmer 6-120 pF (paars)(2) |
- |
€ 1.40 |
€ 1.40 |
4 |
C18,C19,C27,C28 |
22nF |
MKS2 100V; 0.2" pitch |
449990 |
€ 0.14 |
€ 0.56 |
1 |
C21 |
1000µF |
Elco 35V; 0.2" pitch |
446198 |
€ 0.50 |
€ 0.50 |
1 |
C25 |
10pF |
Keramisch; 0.1" pitch |
457124 |
€ 0.13 |
€ 0.13 |
1 |
C26 |
4n7/Y1(3) |
Keramisch; Y1 4700pF 400V |
450149 |
€ 0.63 |
€ 0.63 |
1 |
D1 |
1N4148 |
Siliciumdiode 100V 100mA |
162280 |
€ 0.05 |
€ 0.05 |
1 |
D2 |
LED 3 mm ROOD |
LED low-current rood L-934 LD |
145998 |
€ 0.17 |
€ 0.17 |
1 |
D3 |
Brugcel 1A |
Bruggelijkrichter DIL 1A |
501174 |
€ 0.94 |
€ 0.94 |
1 |
D4 |
LED 3 mm GROEN |
LED low-current groen L-934 LG |
145971 |
€ 0.17 |
€ 0.17 |
1 |
JP1 |
XSEL |
Selectie met draadbrug (zie tekst) |
- |
- |
- |
1 |
JP2 |
LSEL |
Pin header 2x3 pens; 0.1" |
734279 |
€ 0.15 |
€ 0.15 |
1 |
JP3 |
FSEL |
Pin header 2x8 pens; 0.1" |
734342 |
€ 0.36 |
€ 0.36 |
1 |
JP4 |
ASEL(4) |
Draadbrug tussen pennen 3 & 4 |
- |
- |
- |
9 |
- |
Jumper 2.54 mm |
Jumpers voor JP2 & JP3 |
734000 |
€ 0.16 |
€ 1.44 |
1 |
J2 |
Netentree |
Netentree IEC 320 C8 (zie tekst) |
735639 |
€ 1.19 |
€ 1.19 |
1 |
J3 |
HF Uit |
Cinch inbouwbus(5) |
736880 |
€ 0.63 |
€ 0.63 |
2 |
J4,J5 |
LF IN |
Cinch inbouwbus(5) |
736880 |
€ 0.63 |
€ 1.26 |
1 |
L1 |
470 µH |
HF spoeltje 470 µH |
535451 |
€ 0.70 |
€ 0.70 |
1 |
L2 |
330 µH |
HF spoeltje 330 µH |
440498 |
€ 0.30 |
€ 0.30 |
2 |
L3,L4 |
180 µH |
HF spoeltje 180 µH |
535532 |
€ 0.70 |
€ 1.40 |
1 |
R3 |
220K(6) |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403539 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
9 |
R4,R12,R13,R14,R15, |
22k |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403415 |
€ 0.10 |
€ 0.90 |
2 |
R5,R6 |
1M |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403610 |
€ 0.10 |
€ 0.20 |
1 |
R7 |
100K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403490 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R8 |
2K2 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403296 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R9 |
3K3 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403318 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R10 |
5K6 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403342 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R11 |
2M2 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403652 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R20 |
560K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403580 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R21 |
470K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403571 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R22 |
4K7 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403334 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R23 |
2K7 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403300 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
2 |
R24,R25 |
100R |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403130 |
€ 0.10 |
€ 0.20 |
1 |
R26 |
10K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
403377 |
€ 0.10 |
€ 0.10 |
1 |
R27 |
47K of 50K |
Instelpotmeter Piher PT15 NH(7) |
431915 |
€ 0.54 |
€ 0.54 |
1 |
SW2 |
Netschakelaar |
Mini tuimelschakelaar 250V AC/ 1A |
- |
€ 2.00 |
€ 2.00 |
1 |
T1 |
15V/1.5VA(8) |
Print transformator VB 1,5/1/15 |
710418 |
€ 4.53 |
€ 4.53 |
1 |
U1 |
CD4053B(9) |
Analoge (de)multiplexer |
173355 |
€ 0.66 |
€ 0.66 |
1 |
U2 |
CD4060B(9) |
Binaire teller met oscillator |
173304 |
€ 0.66 |
€ 0.66 |
1 |
U3 |
CD4046B(9) |
Phase locked loop met VCO |
172880 |
€ 0.84 |
€ 0.84 |
1 |
U4 |
CD40103B(9) |
8 bit presettable down counter |
174289 |
€ 1.50 |
€ 1.50 |
1 |
U5 |
LM358N |
2-voudige op-amp |
174440 |
€ 0.58 |
€ 0.58 |
1 |
IC5 (U6) |
7815 |
Spanningsregelaar 15V/1A |
179248 |
€ 0.59 |
€ 0.59 |
1 |
X1 |
4,608 of 9,216 MHz |
Kristal; behuizing HC-49 |
168246 |
€ 0.73 |
€ 0.73 |
1 |
- |
Insteek-as voor R27 |
Insteek-as 60 mm(10) |
425842 |
€ 0.16 |
€ 0.16 |
1 |
- |
Printplaat AMPLL2 |
Dubbelzijdig doorgemetalliseerd 120 x 74 mm |
Zie Tekst |
€ 13.00 |
€ 13.00 |
1 |
- |
Behuizing |
Al. behuizing 1455K1202 120X78X43 |
534415 |
€ 11.65 |
€ 11.65 |
|
|
|
|
|
Totaal |
€ 56.29 |
(1) C29 dient om de hoge frequenties in het audiosignaal te onderdrukken (MG bandbreedte). Naar wens aanpassen of geheel weg laten.
(2) Folietrimmers worden niet overal meer aangeboden. Zoek even in de onderdelenbakken van medeverzamelaars, of kijk anders bij Barend Hendrikse of Van Dijken. Gebruik eventueel een 90 pF (rode) trimmer.
(3) Gebruik absoluut een Y1 condensator en ga niet experimenteren met andere types condensatoren. Gebruik van een verkeerd type kan leiden tot een fatale elektrische schok.
(4) JP4 is bedoeld voor een toekomstige uitbreiding. Voorlopig kan worden volstaan met een draadbrug tussen pennen 3 en 4.
(5) Op de print zijn ook gaten vrij gelaten voor andere modellen bussen. Naar wens kunnen die op maat uitgeboord worden.
(6) De LF-versterker versterkt hiermee ca. 10x, indien een andere factor nodig is deze weerstand aanpassen (b.v. 470k voor 20x, of 1M voor 45x).
(7) Eventueel kan ook een gewone potmeter worden gebuikt. Op de print zijn daarvoor gaten beschikbaar.
(8) Het is ook mogelijk een trafo met twee 15V wikkelingen te gebruiken. Deze twee wikkelingen worden op de print parallel geschakeld.
(9) Let op dat u de originele IC's uit de CD4000 of HEF4000-series gebruikt, en geen "vervangers" uit de 74HC of 74HCT-families.
(10) Af te zagen tot gewenste lengte (afhankelijk van behuizing en type knop).
Het bouwen:
Opm: Het ontwerp is uitsluitend bedoeld voor zelfbouw. Er kunnen dus geen kant-en-klare gebouwde zendertjes bij mij worden besteld.
Voor het ontwerp heb ik een dubbelzijdige doorgemetalliseerde printplaat ontworpen. (Dubbelzijdig betekent dat er zich zowel aan de onderzijde als
aan de bovenzijde kopersporen bevinden, die via de gaten met elkaar zijn verbonden). Van deze printplaat heb ik een aantal laten maken.
Deze printplaat is voor € 13,- inclusief verzendkosten (binnen Nederland) te bestellen bij mij (zolang de voorraad strekt). Wilt u
liever zelf een printplaat maken, dan kunt u gebruik maken van de verschillende lay-outs. U kunt kiezen uit drie verschillende lay-outs:
- Dubbelzijdig hoge kwaliteit (de lay-out van de AMPLL2 print).
- Enkelzijdig met normale sporen voor afdrukken op transparant met een inkjet-printer, zodat u zelf een fotogevoelige print kunt belichten.
- Enkelzijdig toegevoegde extra aardvlak koper. Dit geeft een betere stooronderdrukking, maar kan alleen worden afgedrukt op een betere type printer (op een inkjet-printer smeert alles dicht).
De lay-out van de enkelzijdige print wijkt iets af van die van de dubbelzijdige, omdat de verschillende soldeereilanden iets groter zijn gemaakt,
om meer stevigheid bij het solderen te krijgen. De componentenopstelling van het dubbelzijdige ontwerp is echter prima bruikbaar bij het solderen).
De opbouw van de oscillator/modulator is vrij rechttoe-rechtaan. Het schema is ook beschikbaar als PDF
zodat het op een printer kan worden afgedrukt. Daarnaast is het handig om ook de PDF van de dubbelzijdige
print af te drukken (ook als u de enkelzijdige lay-out gebruikt), zodat u een duidelijk overzicht hebt van de componentenopstelling.
Zodra de printplaat klaar is kunt u beginnen met het solderen van de onderdelen. Gebruik daarvoor een soldeerbout met voldoende vermogen (min 50 Watt). Dit is belangrijk zodat bij printplaten met aardvlakken voldoende warmte aan het soldeerpunt wordt toegevoerd. Bij onvoldoende vermogen zal het soldeer niet voldoende vloeien, of moet te lang worden gesoldeerd, met kans dat het onderdeel door de hitte defect raakt. De aanbevolen soldeervolgorde voor de dubbelzijdige print is:
- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbrug K op JP4
- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbrug L1 of L2 op JP1 naar gelang het gebruikte kristal(*)
- Soldeer alle weerstanden
- Soldeer connectoren J3, J4, en J5
- Soldeer de op maat gemaakte connector J2 loodrecht op de print(+)
- Lijm de plastic houders van connector J2 met tweecomponentenlijm stevig in het gat vast (lijm naar wens ook de voorkant vast op de print)
- Soldeer instelpotmeter R27
- Soldeer alle condensatoren
- Soldeer jumperblokken JP2 en JP3
- Soldeer het kristal X1
- Soldeer de transformator en knip de draden zo kort mogelijk af.
- Soldeer de schakelaar (gebruik een stevig stuk montagedraad om de schacht vast te zetten)
- Soldeer de LED's(#), diode, en de brugcel
- Soldeer spanningsregelaar IC5
- Sluit de zender via een gloeilamp in serie aan op de 230 volt; contoleer of LED D4 brandt en de uitgangsspanning van IC5 inderdaad 15 volt bedraagt
- Verwijder de netspanning weer, en soldeer tenslotte IC's U1 t/m U5
Heb u een enkelzijdige print gemaakt, dan dient u een aantal extra draadbruggen te solderen. Deze draadbruggen zijn op de lay-out gemarkeerd, met letters A t/m J. (Let op dat u deze draadbruggen niet plaatst op de dubbelzijdige doorgemetalliseerde print. De verbindingen zijn daar reeds in het sporenpatroon uitgevoerd).
- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbruggen A,B,C,D,E,F,G,H,J
- Soldeer een geïsoleerde draad tussen J2 en schakelaar SW2
(*) Soldeer draadbrug afhankelijk van het gekozen kristal tussen twee van de drie pennen van JP1
volgens onderstaand plaatje:
(+)De connector voor de netentree dient eerst op maat gemaakt worden. Breek de lip tussen de twee
pennen af met een punttangetje. Zaag de zijkanten voor schroefbevestiging af met een kleine ijzerzaag. Zorg ervoor
dat aan beide zijden ongeveer een halve millimeter van de rand overblijft. Na het solderen dient de connector aan
de print vastgelijmd te worden met tweecomponentenlijm (om de voorkant te lijmen dient de connector iets opgelicht
te worden, om zo de lijm tussen de connector en de print te kunnen aanbrengen. Afklemmen met een lijmklem en een nacht
laten uitharden. Zie pijlen in onderstaande meest rechtse afbeelding voor het resultaat na uitharden. Overtollig lijm
aan de voorkant na uitharden wegsnijden).
(#) Het stuk tussen onderkant van de LED en de knik moet ongeveer 3,5 mm bedragen. Let op de buigrichting, het korte
pootje is altijd de kathode
Als alle onderdelen geplaatst zijn zal de print er zo uit zien:
Nu kan de zender worden ingebouwd in een behuizing. De print is zo ontworpen dat het precies in het in de stuklijst
vermelde Hammond kastje past. Let er op dat u de print zo in het kastje schuift dat er voldoende afstand blijft tussen de
netspanningvoerende delen en de behuizing (gebruik daarom de tweede gleuf van onderen).
Boor en vijl de gaten op de juiste plaats in de afdekplaatjes, maar monteer deze echter pas na het afregelen.
Het bepalen van de juiste positie van de gaten is een precisiewerkje. Een juiste methode heb ik niet zo voor handen.
Ik zelf heb het opgelost door de print in het metalen deel te laten zitten, en dan één afdekplaatje er op de schuiven.
Vervolgens de gaten proberen af te tekenen. Daarna herhalen voor het andere plaatje. Dan de grote ronde gaten met een
veel te kleine boor te boren (de 3 mm gaten voor de LED's kunnen wel in één keer worden geboord). Vervolgens met een ronde
vijl net zo lang vijlen dat het gat bijna precies past. Daarna de gaten aan de voorkant met een boor van precies de juiste maat
na boren, zodat het gat zuiver rond wordt. De gaten voor de cinch-aansluitingen aan de achterkant met 12 mm na boren. Het
rechthoekige gat voor de netentree moet geheel met een vierkante en/of rechthoekige vijl op maat worden gemaakt.
Uiteindelijk moet dit het resultaat worden (eerste foto nog zonder deksel op het kastje):
De print kan ook in een andere kast worden ingebouwd. Daartoe zijn vier montagegaten
H1 t/m H4 beschikbaar. Let bij het inbouwen altijd op de veiligheid voor de netvoerende delen. Gebruik voor H1 en H2 nooit
metalen bouten en afstandbusjes, maar uitsluitend kunststof. Eventueel kunt u ook van die kunststoffen klikafstandhouders uit
een oude PC gebruiken.
Afregelen:
Afregelen is eenvoudig: eerst kiest u een frequentie op de middengolf die vrij is, of waar slechts een zwakke zender op te ontvangen is. Dan kiest u uit de onderstaande tabel de bijbehorende instelling van de jumpers op JP3.
|
|
|
Plaats nu de correcte jumper voor de antenneaanpassing. Gebruik daarvoor de onderstaande tabel:
JP2 |
Afbeelding |
Aanpassing voor frequentiegebied |
Geen |
531 - 646 kHz |
|
Pen 1-2 |
657 - 864 kHz |
|
Pen 3-4 |
873 - 1197 kHz |
|
Pen 5-6 |
1206-1602 kHz |
Sluit een draad aan op J3 en hang die niet al te ver van een radio met afstemindicator op. Nu kan de oscillator van de 15 Volt werkspanning worden voorzien. (Let op: voorzichtig werken met de nog niet gesloten kast. Houdt afstand tot de netvoerende delen). Op de radio moet dan een draaggolf op de ingestelde frequentie waar te nemen zijn. Let er op dat de draaggolf redelijk bromvrij is. Indien brom wordt waargenomen, kan het helpen door de netstekker om te draaien. Helpt dat nog niet, zorg dan door een goede aarding van de zender. Regel trimmer C17 af tot de maximale uitslag van de afstemindicator wordt waargenomen.
Let op: De aanpassing is gemaakt voor een draadantenne van 2 à 3 meter. Bij gebruik van een langere antenne kan
vooral bij de lagere frequenties het bereik nog wat verhoogd worden, maar dan moet wel opgelet worden of de antenneaanpassing
nog goed af te regelen is. Een beetje experimenteren (bijvoorbeeld door de grenzen waarbij de jumper moet worden
verplaatst te wijzigen) kan dan noodzakelijk worden.
Sluit nu de behuizing af en de zender is klaar voor gebruik. Sluit een audiobron (CD-speler, MP3-speler, enz.) aan op J4 en J5. Met potmeter R27 wordt de modulatiediepte ingesteld. Dit kan op het gehoor, en met behulp van LED D2. Uiteraard kan met een oscilloscoop de modulatiediepte nauwkeuriger bestudeerd worden:
AM signaal
Bij gebruik van de toongenerator kan op de oscilloscoop de modulatiediepte mooi zichtbaar gemaakt worden:
Circa 60% en bijna 100% modulatiediepte.
Veel Succes,
Otto
P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.
Update 8 januari 2011, Versie 2.0
Bouwen van de zender voor een externe netadapter
door Otto Tuil
Durft u het niet aan om een schakeling te bouwen die rechtstreeks op het net wordt aangesloten, of hebt u reeds een behuizing waarin
al een geschikte voedingsspanning beschikbaar is, dan kunt u de print eenvoudig (om)bouwen voor externe voeding. Bouw de print op zoals boven
omschreven, maar dan zonder de transformator (T1), Y1 condensator (C26), en de netentree (J2). Verbindt de primaire transformatoraansluitingen
met de secundaire aansluitingen op de print zoals weergegeven in de onderstaande afbeelding. Op de pennen van de netentree kan dan de externe
voeding worden aangesloten. Omdat de stabilisatie van de spanning op de print wordt gedaan, worden er geen hoge eisen aan de adapter gesteld.
Bij een gelijkstroomadapter hoeft de uitgang dus niet gestabiliseerd te zijn. Verder maakt het ook niet uit hoe de plus en de min op J2 wordt
aangesloten. Ook kan een wisselstroomadapter worden gebruikt. Zorg wel dat de uitgangsspanning van de adapter in het in de afbeelding weergegeven
bereiken ligt. Bij te lage spanning zal er brom optreden, en bij te hoge spanning zal IC5 te warm worden en/of defect raken.
Veel Succes,
Otto
P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.
Update 18 december 2010
Frequentie- en golflengte-uitlezing voor de PLL zender
door Otto Tuil
Na positieve reacties op het "Nederlands Transistorforum" heb ik een
"Limited Edition" versie ontworpen waarbij de ingestelde frequentie en golflengte zichtbaar is op een LCD.
De beschrijving van deze versie kunt u
hier vinden.
Veel Succes,
Otto
Update 11 april 2015